Rok 1497.
22-letni Michał Anioł stoi u progu artystycznej kariery. Vasco da Gama wypływa, by odnaleźć morską drogę do Indii. John Cabot odkrywa Nową Fundlandię i Labrador. Mikołaj Kopernik prowadzi pierwsze obserwacje podczas studiów w Bolonii. Girolamo Savonarola podsyca płomienie fanatyzmu – na stosie „fajerwerków próżności” płoną dobra kultury i zbytku.
Wojsko polskie pod dowództwem króla Jana I Olbrachta zostaje rozgromione w bitwie pod Koźminem. Opolski książę Mikołaj II zostaje ścięty z wyroku nyskiego sądu. W Kornwalii wybucha rebelia przeciw angielskiej władzy królewskiej, a rywalizacja między Hiszpanią i Portugalią o podział wpływów na świecie toczy się wokół hiszpańskiej fortecy w Afryce. Na koniec – tsunami, które uderzyło w Darłowo.
Książka składa się z jedenastu esejów, mających stworzyć zbiorowy portret roku 1497. Są dosyć nierówne. Brakuje wyrazistej osi narracyjnej, „kręgosłupa” każdego rozdziału, który trzymałby tekst w ryzach i nadawał mu spójność. Autor często zbacza w dygresje lub długie opisy każdego z nowych wątków. Sama „magiczność” tej daty nie sprawdziła się za motyw przewodni – tym bardziej, że autorowi nie udało się przekonać, dlaczego akurat ten rok miałby wyróżniać się na tle innych. W każdym rozdziale wiele miejsca poświęca wydarzeniom poprzedzającym i następującym po kulminacyjnym roku, przez co sprawia on wrażenie niezbyt wyjątkowego. A i samo wydarzenie z roku 1497 nie jest szczególnie eksponowane.
Doceniam za próbę szerokiego ujęcia: od kultury, przez odkrycia geograficzne i naukę, po aspekty militarne, prawo i zjawiska przyrodnicze. To spore wyzwanie. Sama koncepcja jest ciekawa: pomaga uporządkować w głowie świat końca XV wieku i dostrzec, jak przeplatały się wówczas różne procesy historyczne. To poprawna pozycja popularnonaukowa, ale kiepski Ceram. Miałam wysokie oczekiwania, ale to dlatego że, Rodowody Cywilizacji kojarzą mi się z doskonałymi pozycjami.
„Magiczny rok 1497”
Wojciech Iwańczak
Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy
[klik] Lubimyczytac [klik]